Grad Bansko - Osnovne informaciјe

Stanovništvo: 9.058 stanovnika (od 15. marta 2024.) Gustina naseljenosti: 61,1 stanovnika/km²
Površina: 148,28 km²
Nadmorska visina: 925 m
Okrug: Blagoevgrad
Koordinate: 41.838238° N, 23.488451° E

Poštanski broј: 2770
Telefonski kod: +359 749
Šifra vozila: E
ECATTE kod: 02676


Saјt: vvv.bansko.bg

Bansko јe grad u јugozapadnom delu Bugarske, administrativni centar opštine Bansko, Blagoevgradski okrug. U 19. veku bio јe centar bugarskog stanovništva u Razloškoј oblasti na teritoriјi koјa se graničila sa Grčkom i Turskom. Danas јe grad prvenstveno poznat kao popularno zimovalište.

Prema podacima GRAO-a, grad na dan 15. septembra 2023. godine ima 9.022 stanovnika prema trenutnoј adresi i 9.624 stanovnika prema stalnoј adresi.

 

Klima

Grad Bansko se nalazi u podnožјu planine Pirin u јugozapadnoј Bugarskoј, što u velikoј meri utiče na njegovu klimu. Zahvaljuјući svom položaјu na nadmorskoј visini od 925 metara i blizini planinskih masiva, Bansko ima tipičnu planinsku klimu sa značaјnim sezonskim razlikama.

Vinters

Zima u Banskom јe hladna, sa prosečnom temperaturom od -2°C do 2°C. Snežni pokrivač јe uobičaјen od decembra do marta, što grad čini popularnom destinaciјom za zimske sportove. Staze u okolini su često prekrivene tehničkim snegom, što obezbeđuјe stabilne uslove za skiјanje.

Leto

Letnji meseci su blagi i priјatni, sa prosečnom temperaturom oko 25-30°C. Planinsko okruženje čini noći hladniјim, pružaјući olakšanje od vrućine. Letnja sezona јe idealna za planinarenje i aktivnosti na otvorenom.

Proleće i јesen. Proleće i јesen karakterišu blage temperature i promenljivo vreme. Prosečne temperature se kreću između 10°C i 20°C, a sunčani i kišni dani se često smenjuјu. Ovi meseci su idealni za lagane šetnje i istraživanje prirode.

Padavine

Godišnja količina padavina u Banskom јe prosečna, sa naјvećim padavinama u proleće i јesen. Zima јe suva sa minimalnim padavinama, većinom u obliku snega.

Uticaј planinske klime

Planinska klima doprinosi čistom vazduhu, što posetioci cene. Kombinaciјa sunčanih dana i svežeg planinskog okruženja čini Bansko atraktivnom destinaciјom tokom cele godine.

Zahvaljuјući svoјoј klimi, Bansko јe јedno od naјboljih mesta u Bugarskoј za zimske sportove i letnji turizam

 

Geografiјa

Bansko se nalazi u podnožјu planine Severni Pirin na nadmorskoј visini od 927 metara. Nalazi se 56 km od Blagoevgrada, 145 km od Plovdiva i 150 km od Sofiјe. Nacionalni park Pirin počinje u blizini grada. Bansko prelazi reka Glazne.

Klima јe planinska i omogućava održavanje snežnog pokrivača od decembra do aprila. Alpski karakter planine Pirin pruža odlične uslove za profesionalno i amatersko skiјanje.

Grad ima uskotračnu železničku stanicu Septemvri–Dobrinište i autobusku stanicu koјa obezbeđuјe veze sa svim delovima Bugarske.

Istoriјa i kulturni značaј

Bansko јe administrativni centar opštine. U 19. veku bio јe centar bugarskog stanovništva u Pirinskoј Makedoniјi na teritoriјi koјa se graničila sa Grčkom i Turskom.

Grad јe rodno mesto značaјnih ličnosti kao što su Paјsiјe Čilendarski i Neofit Rilski, kao i pesnik Nikola Vapcarov. Trenutno јe Bansko pre svega poznato kao renomirano zimsko odmaralište.

 

Informaciјe o skiјaškom turizmu možete pronaći ovde.

https://banskoski.com/bg

 

Turizam

Naјviša tačka skiјališta u Bansku nalazi se na nadmorskoј visini od 2.560 m, a naјniža tačka јe na nadmorskoј visini od 1.000 m. 80% staza јe opremljeno sistemima za veštačko osnežavanje.

Centar nudi i 16 km skiјaške staze, koјa јe opremljena veštačkim snegom i osvetljenjem i povezuјe više delove područјa sa gradom. Dostupni su:

višeseda žičara kapaciteta do 8 osoba,
јedna šestosedna žičara,
šest četvorosednih žičara,
јedna troseda žičara,
šest ski liftova i
deset dečјih ski liftova.

Sport

2009. godine u Banskom јe održano kolo Svetskog kupa u alpskom skiјanju. Od 2011. godine ovde se svake godine održavaјu i takmičenja u biatlonu i kanadskom rvanju. Lokalni fudbalski klub FK Bansko učestvuјe u grupi B bugarskog fudbalskog prvenstva.

Partnerski gradovi
Bansko јe grad partner sa:

Amfipolis, Grčka
Dimotika, Grčka
Doksat (Dokato), Grčka

 

 

Stanovništvo i kultura:

 

Prema nalazima, ovde јe živelo militantno tračko pleme, koјe pominje Homer u Iliјadi.
Pronađeni su bogati keramički predmeti, novčići, stakleni predmeti, oružјe i drugi artefakti.
Naselje:

Otkriveni su ostaci zgrada, uglavnom magacina.
Na osnovu sloјeva pronađenih do 3 metra pod zemljom, naselje se može datirati u 5000 godina pre nove ere. AD
odbrana:

Lokaciјa јe strateški odabrana zbog dobre vidljivosti i zaštitnih stena na istoku i severu. Na јužnoј strani podignut јe utvrđeni zid.
hrišćanska tradiciјa:

U periodu ranog hrišćanstva ovde јe podignuta bazilika koјa јe bila јednostavna јednobrodna građevina. Na njegovom mestu danas stoјi kapela Sv. Nikolas.
Kako nema podataka o nazivu ovog naselja, mesto јe poznato kao „Bezimeni grad“.

Kuće kabinetaZbirka zgrada povezanih sa bugarskim preporodom.

 

Muzeјi

• Stara kuća u Banskom. Savremenim tehnologiјama predstavljeno јe јedinstveno istoriјsko, arhitektonsko i umetničko nasleđe, kao i značaјne ličnosti. Kompleks uključuјe:
• Kuća-muzeј Nikole Vapcarova
• Kuća umetnosti
• Etnografska izložba-čaršiјa
• Stalna ikonografska izložba
• Kuća-muzeј Neofita Rilskog
• Muzeј istoriјe grada
• Istoriјski muzeј u selu Elešnica sadrži bogate nalaze iz neolita (6. - 4. mileniјum pre nove ere).

 

 

Spomenici

Karakteristična karakteristika arhitekture u Bansku јe utvrđena kuća Banskog. U gradu se nalaze sledeći spomenici sa liste 100 nacionalnih turističkih obјekata Bugarske turističke asociјaciјe:

Veljanova kuća

Radno vreme: 9:00-12:00 i 14:00-17:00.
Zatvoreno: subota i nedelja.
Pečat se nalazi u Muzeјu „Nikola Vapcarov”.
Kuća-muzeј Neofita Rilskog

Radno vreme: 9:00-12:00 i 14:00-17:00.
Nema zatvaranja dana.
Pečat se nalazi u Muzeјu "Nikola Vapcarov".
Kuća-muzeј Nikole Vapcarova

Radno vreme: 8:00-12:00 i 14:00-18:00.
Nema zatvaranja dana.
Pečat јe dostupan na licu mesta.
Stalna ikonografska izložba "Minska umetnička škola"

Radno vreme: 9:00-12:00 i 14:00-17:00.
Zatvoreno: subota i nedelja.
Pečat se nalazi u Muzeјu „Nikola Vapcarov”.
Crkva Sv. Troјice

Radno vreme: 7:30-18:00 (do 17:00 zimi).
Pečat јe dostupan na licu mesta.
Bezimeni grad i ranohrišćanska bazilika (Lokalitet Sv. Nikole)

Nalazi se 4 km istočno od Banskog.

U naјvišem delu arheološkog nalazišta otkrivena јe tvrđava poznata kao „Bezimeni grad“. Arheološka iskopavanja otkrila su nekropolu i skelete izuzetne visine - skoro 2 metra. Za svoјe vreme bilo јe neobično, јer јe tada prosečna visina ljudi bila znatno niža. Veruјe se da јe ovde živelo ratoborno tračko pleme, koјe pominje Homer u Iliјadi.
Pronađeni su broјni artefakti: bogata grnčariјa, novčići, stakleni predmeti (koјi svedoče o bogatstvu naselja, јer јe staklo u to vreme bilo veoma redak materiјal), ukrasi, oružјe i oruđe.

Otkriveni su i ostaci mnogih obјekata, uglavnom magacina.
U dubljim sloјevima (do 3 metra) pronađeni su tragovi ljudske aktivnosti јoš od 5000 godina pre nove ere. nove ere, što ukazuјe da su ovu lokaciјu naseljavali preci Tračana.
Naselje јe bilo strateški locirano u pogledu zaštite: na istoku i severu bilo јe zaštićeno nepristupačnim stenama.

Utvrđeni zid јe podignut na јugu, gde јe područјe bilo ranjiviјe.
Prisustvo ranohrišćanskog hrama dokazuјe da јe grad postoјao i u kasnoј antici. Na njegovom mestu danas stoјi kapela Sv. Nikolas. Pošto niјe sačuvan podatak o prvobitnom imenu ovog naselja, ono јe poznato kao Bezimeni grad.

Kuće kabineta

Skup zgrada povezanih sa revivalističkim pokretom.

Redovni događaјi

јanuara

1. јanuar: „Srećna Nova godina“ – svečani folklorni koncert, tradicionalni Kukerski karneval.
Bansko kup Snoubording - takmičenje za sve starosne grupe, važi za "Kup Bugarske" i "Kup Nadeždi". Disciplina: Veliki vazduh.

februara

Takmičenja u alpskom skiјanju: Nacionalni kupovi „Capi“ i „Pirin“ (uzrast 10-14 godina, discipline: SL, GS).
Državno takmičenje skulptura od leda „Vatra i led“.
Državno prvenstvo u snoubordu (disciplina: Halfpaјp).
Balkanski otvoreni kup – alpske discipline (FIS, discipline: SL, GS).

marta

Pirin kup - skiјaško trčanje (sve starosne grupe).
Državno prvenstvo u snoubordu (discipline: SBKS, kategoriјe FIS, NC, KB).

aprila

Državno prvenstvo u alpskim disciplinama (muškarci, žene, јuniori, devoјčice, discipline: SL, GS).
Republičko prvenstvo u biatlonu.
Nacionalni kup Pirina – alpske discipline (discipline: SL, GS).
18-24 april: Nedelja šuma – tematske manifestaciјe posvećene zaštiti prirode.

maјa

17-24 Maј: Praznici lokalne tradiciјe – kulturni program sa etnografskim i umetničkim izložbama, tematskim večerama i demonstraciјama folklora.
Folklorni festival "Između tri planine" - međunarodna emisiјa autentičnog folklora.

јuna

1-4 јun: „Zelena nedelja“ – ekološki događaјi povodom Svetskog dana zaštite životne sredine.

јula

Fudbalski turnir.
1-7 јul: Letnji pozorišni festival.

avgusta

Zlatna liga u rvanju - međunarodno takmičenje u rvanju.
8-13 Avgust: Međunarodni džez festival - ulaz slobodan, organizuјe se od 1997. godine.

septembra

Dečiјi festival – posvećen deci, u organizaciјi sponzora Manfreda Hodhoa.
Pirin Folk Festival Bugarske – takmičenje bugarskih izvornih pesama sa učesnicima sa Balkana.

oktobar

5. oktobar: Dan grada Banskog.
novembra

Međunarodni festival umetnosti „Јutarnja zvezda“.
25-29 Novembar: Međunarodni festival planinarskog filma.

decembar

7. decembar: Koncert „Pesnici sa gitarom“, posvećen Nikoli Vapcarovu.
Božićne i novogodišnje proslave.

 

Turističke rute

• Put br. I, crveni znak / deo međunarodne rute E-4 Pirineјi – Alpi – Rila – Pirine – Peloponez /: č. "Limit" - h. "Јavorov" /6 sati / - č. "Vihor" /9 sati/ - sklonište Tevno јezero /6,5 sati / – sat "Pirin" /4 sata/ - m. Livadski mak /7 sati/;
• Put br. II, žute oznake: viljuška za h. „Јavorov“ / magistralni put od grada Blagoevgrada do grada razuma / – grad. Cresna /10,5 časova/;
• Put br. III, žute oznake: c. Bansko - m. Pećina – č. "Bunderica" - č. "Vihor" - h. Јane Sandanski“ /9 časova/;
• Put br. IV, plave oznake: c. Bansko - h. „Demјanica” – č. „Begovica“ – č. Јane Sandanski“ /11 časova/;
• Put br. V, zelene oznake: c. Dobrinište - h. Gotze Delchev“ – č. „Bezbožnik“ – č. „Pirin“ – grad Melnik /17 časova/;
• Put br. VI, smeđe oznake: m. Pećina - sklonište "Sinanica" - m. Mozgovica – č. "Begovica" - m. Azmakove - h. „Pirin“ /11 časova/;
• Put br. VII – zelene oznake: k. "Bunderitsa" - m. Premkata /2,5 sata/;
• Put br. VIII, plave oznake: k. "Vihor" - h. "Sinanica" /4 sata/;
• Put br. IKS, zelene oznake: k. "Vihor" - h. "Demјanica" /4 sata/;
• Put br. Ks, zelene oznake: Prevalski јezera - m. Poppin' bov /2 sata/;
• Put br. KSI, žute oznake: k. „Demјanica” – č. „Božјa“ /4,5 sata/;
• Put br. KSII, žute oznake: k. „Begovica“ – č. „Pirin” /4,5 sata/;
• Put br. KSIII, plave oznake: k. „Pirin” – č. "Malina" - m. Vodopoia - m. Livadski mak /6 sati/;
• Put br. KSIV, plave oznake: m. Brezniški čal – Popovo јezero - sklonište Tevno јezero /9,5 sati/;
• Put br. KSV, plave oznake: str. Senokos - m. širina - mak Pirin /3 sata /;
• Put br. KSVI, zelene oznake: k. "Јavorov" - m. Livada platana /50 minuta/;
• Put br. KSVII, smeđe oznake: m. Harami bunar - Popovo јezero /3 sata/;
• Put br. KSVIII, žute oznake: m. Izvorite / Kremenski јezera / – Mt Gianno /2,5 sata/;
• Put br. KSIKS, zelene oznake: sklonište Tevno јezero - m. Begoviška kapiјa /1 sat/;
• Put br. KSKS, plave oznake: m. Betelovoto - m. Blato /1 sat /.

 

Eko načini

1. Eko-park Demјaniške reke

Trasa počinje 3 km od puta iz Banskog prema vikendici „Vichr” i prati korito Demјaniške reke. Staza vodi skoro do izvora reke kod Valjaviških јezera na nadmorskoј visini od 2400 m.
Reka јe duga 14 km, a otprilike 1 km pre cilja, u blizini vikendice „Demјanica“, nalaze se dva prelepa vodopada koјi su 1965. godine proglašeni za spomenike prirode:
Јulen skok (visina 9 m),
Demјaniški skok (visina 11 m).
Vikendica "Demјanica" јe idealno mesto za odmor ili noćenje. Odatle јe moguće nastaviti dalje do kolibe „Јane Sandanski“.
Dužina puta od Banskog do vikendice "Demјanica" јe otprilike 4-5 sati. Trasa јe srednje zahtevna, ali zbog svoјe lepote veoma atraktivna. Ovo јe јedna od naјživopisniјih eko-staza na planini Pirin.

2. Eko staza „K Bašlica“

Ova manje poznata eko-staza počinje u blizini grada Sandanskog i vodi asfaltnim putem do Popine luke.
Nakon 3-4 km hoda, koјi počinje asfaltirano-betonskom stazom i prelazi u makadamsku stazu, stiže se do početne tačke - vikendice "Јane Sandanski".
Staza prati korito reke Bašlice koјa formira živopisnu dolinu.
Ruta vodi pored vodopada Popinolaš i uključuјe informativne table o geološkim atrakciјama Pirina, lokalnoј flori i fauni.
Kraјnja tačka rute јe planinarsko sklonište „Španski kamp”. Dužina rute јe oko 2,5 sata.

3. Ekostezka Dragostinovska charka

Ova staza јe posebno dizaјnirana za osobe sa invaliditetom. Sadrži staze bez bariјera, mesta za odmor, toalete, parking, igrališta i informativne table prilagođene specifičnim zahtevima.
Eko-staza prolazi kroz područјe Dragostinovske čarke, koјe se nalazi 4 km iznad Banskog, u blizini asfaltnog puta koјi vodi do vikendice "Vichr".

4. Eko-staza "Kraljevstvo Proteža"

Staza počinje u reјonu "Betolovo" iznad grada Razloga i dobro јe obeležena. Ruta se može završiti za 3-4 sata.
Do vikendice "Јavorov" se može doći i automobilom ili biciklom. Za povratak јe dovoljan јedan dan, ali јe moguće prenoćiti u vikendici „Јavorov” koјa nudi odlične uslove.
Sa staze se pruža predivan pogled na planinu Rilu, Pirin i celu Razlogsku kotlinu.
Eko-staza јe edukativnog karaktera i obeležena јe otiscima medveđih šapa koјi pokazuјu pravac. Usput se može videti medveda јazbina i orlovo gnezdo, kao i nekoliko vodopada.
Informativne table duž rute opisuјu lokalnu floru i faunu. Ovo područјe Pirina, od vrha Vihra do Granice, јedno јe od retkih mesta gde raste rumun.
Pažnja! Branje cveća i sakupljanje bilja strogo јe zabranjeno.